Maar de koppeling via netwerken gaat nog verder. Rob Schmit van SSI SCHÄFER Automation GmbH, noemt een voorbeeld: “Een pakket dat een magazijn verlaat, kan alle essentiële informatie met zich meevoeren: inhoud, toestand, bestemming, herkomst enz. Dit kan zover gaan dat het bij belading van de bestelbus aan de koerier kan “meedelen” op welk punt van de route het uitgeladen moet worden en wat dan de optimale positie binnen de lading is.”
Dat houdt in: gegevens moeten tussen verschillende ondernemingen worden uitgewisseld. En daarbij doet zich een aantal struikelblokken voor. De grootste daarvan zijn een gebrek aan standaardisering en tekortkomingen in de veiligheid van data.
“Over de hele lengte van de waardescheppingsketen moeten gegevens tussen diverse ondernemingen worden uitgewisseld", legt Thilo Jörgl, hoofdredacteur van het vaktijdschrift Logistik heute uit. “Dienstverleners met gesloten systemen voor de interne logistiek zullen problemen krijgen, omdat dergelijke systemen de data-uitwisseling bemoeilijken of zelfs onmogelijk maken.”
In het tijdperk van Industrie 4.0 is een standaardisering van de systemen noodzakelijk. “De markt zal al spoedig naar open standaarden vragen", zegt Rob Schmit met grote stelligheid. “Het vraagstuk over de veiligheid van al die data is echter nog niet opgelost. Daarom zou een dergelijke standaard ook een hoger niveau dan het ondernemingsniveau moeten liggen.”
Om dit probleem te tackelen worden al gerichte initiatieven ontplooid door bedrijven en de Duitse regering. Want voor de data betekent dit dat zij niet alleen meer in de eigen sterk beveiligde server van het bedrijf aanwezig zijn, maar ook in de Cloud, nog een belangrijk aspect van Industrie 4.0.
Data zullen ook in de interne logistiek een steeds belangrijkere rol spelen. Men heeft het niet voor niets over Big Data, enorme hoeveelheden data, die door in machines en installaties geïntegreerde sensoren en vanuit procesinformatie en talrijke andere bronnen worden gegenereerd. En dan wordt het lastig. “Men moet de gegenereerde hoeveelheid data in ogenschouw nemen en de rode draad vinden: Welke data zijn belangrijk en heb ik nodig?“, zegt Sven Göhring, hoofd Techniek bij KNV Logistik GmbH. “Dat is van essentieel belang, bijvoorbeeld voor predictive maintenance, het preventieve onderhoud.“
Bij Big Data gaat het dus om het effectieve gebruik. De hiërarchie van een traditionele productiestructuur moet worden vervangen door een verticale en horizontale data-integratie van alle bij de productie betrokken processen. Dat betekent dat data niet alleen op het niveau van de productie worden gebruikt, maar ook in andere onderdelen van het bedrijf. De beschikbaarheid van alle belangrijke data in realtime is een van de speerpunten van Industrie 4.0. Daarbij putten alle onderdelen van het bedrijf uit dezelfde bron.
Daarbij geldt echter als randvoorwaarde dat alle systemen binnen een bedrijf probleemloos met elkaar kunnen communiceren. “Tegenwoordig is het vaak nog zo dat verschillende systemen niet met elkaar kunnen communiceren”, beklemtoont Schmit. “We hebben daarom absoluut open interfaces nodig, want zonder continue en uitgebreide communicatie tussen de machine onderling en met de mensen zal de interne logistiek niet kunnen profiteren van de voordelen van de vierde industriële revolutie.”
Logistieke dienstverleners die nog aan de nogal starre en relatief eendimensionale manier van goederenopslag en -verzending vasthouden, zullen het in de nabije toekomst zeer moeilijk krijgen om concurrerend te blijven. Veel ondernemingen gebruiken al deels of volledig geautomatiseerde transportsystemen. Voor logistieke dienstverleners stelt zich dus de vraag welke stappen nodig zijn om de aansluiting niet te verliezen.
In de toekomst zal de koppeling van netwerken tussen data- en transportlogistiek een belangrijke rol spelen. Vooral in combinatie met het Internet of Things (IoT) zullen intelligente, zichzelf besturende voertuigen geautomatiseerde en flexibele logistieke oplossingen mogelijk maken die we op dit moment alleen nog maar kunnen vermoeden. Beschouwt men deze ontwikkeling vanuit het oogpunt van de e-commerce waar de gestaag groeiende productie gepaard gaat met steeds kleinere batchgroottes, dan zijn productiecentra zonder een flexibele en probleemloos functionerende transport-logistiek vanuit operationeel oogpunt nauwelijks levensvatbaar. De vierde industriële revolutie (trefwoord “Smart Factory") is dus alleen realiseerbaar, wanneer de grondstoffen, halffabrikaten en het gereed product met behulp van geautomatiseerde processen in de interne logistiek op het juiste moment op hun bestemmingspunt aanwezig zijn.
Deze inzichten hebben in de logistieke sector echter nog niet overal vast grond onder de voeten gekregen. “Het middensegment loopt niet voorop bij dit thema en wacht af wat de “groten” doen om dat vervolgens binnen enkele jaren of decennia te kopiëren", aldus de observaties van Thilo Jörgl. Maar in een tijd waarin de digitalisering in een enorm tempo doorzet, is dat volgens hem geen goede strategie. “Er zijn kleine bouwstenen zoals het predictive maintenance die kleinere bedrijven ook nu al probleemloos kunnen inzetten.”
Dat benadrukt ook Rob Schmit van SSI SCHÄFER: “Een moderne machine of installatie heeft meestal alle noodzakelijke elementen al aan boord. Daarmee heeft elk bedrijf, ongeacht de omvang, het fundament voor Industrie 4.0 al in huis.”